Accare: voorkomen verplichte zorg is mogelijk

Al ver voor de komst van de Wvggz heeft Accare een geheel eigen visie op dwang ontwikkeld. Marije legt uit wat deze visie inhoudt. “Wij gaan er vanuit dat kinderen het recht hebben om  zoveel mogelijk mee te doen: thuis, op school en in de maatschappij. Daarbij willen wij de kinderen als het kan in hun eigen omgeving laten en zo weinig mogelijk beperkende maatregelen toepassen. Onze jongeren hebben problemen, maar in onze visie helpen wij hen niet door de verantwoordelijkheid over te nemen en dwang toe te passen. Die eigen verantwoordelijkheid vinden wij heel belangrijk. Daarom gaan wij altijd met de jongere in gesprek over de vraag hoe wij kunnen helpen en bieden we altijd maatwerk. In de praktijk doen wij alles om verplichte zorg te voorkomen. Zo bieden wij zoveel mogelijk wetenschappelijk onderbouwde zorg en hebben onze medewerkers daarin ook opgeleid. Ook komen we bij de gezinnen thuis voor crisiszorg. Dat doen we zo nodig ook ’s avonds en in het weekend. Maar soms is toch verplichte zorg nodig. Daarbij blijven we zoveel mogelijk in contact en proberen we de jongere alsnog zoveel mogelijk regie te te geven.

Jongeren die vallen onder de Wvggz ontvangen net als volwassenen een groot aantal brieven. De vraag is of brieven een passend communicatiemiddel zijn voor deze doelgroep die meer gericht is op online media, apps en filmpjes. Alice geeft aan dat Accare hiervoor een goede vorm heeft gevonden. “In de wet staat dat de geneesheer-directeur een aantal brieven stuurt aan de betrokkene. Daar kunnen we niet onderuit. Wat we wel hebben gedaan, is het herschrijven van de brieven in heldere en vooral betrokken taal. Dat ging niet zonder slag of stoot, want deze herschreven brieven zitten niet in ons ICT-systeem en moeten we er dus bij elke update handmatig inzetten. Wij vinden dat dit het waard is: jongeren moeten ook in de brieven zien dat het om hen gaat en de gebruikte termen kunnen begrijpen. Vanuit het Ketencoördinatieteam is nu een werkgroep “Brieven Jeugd” gestart. We hopen dat de verbeterde brieven voor de jeugd uiteindelijk in de ICT-systemen worden opgenomen. Naast het herschrijven, gaat het ook om de manier waarop de jongere de brief ontvangt. Wij overhandigen deze brieven vaak persoonlijk. Dat geeft ons de mogelijkheid om een toelichting te geven en de vragen te beantwoorden. Verder hebben we een online tool ontwikkeld voor het Eigen Plan van Aanpak waarbij de jongeren ook rechtstreeks kunnen mailen met hun behandelaar.”

“De laatste keer dat we de Extra Beschermende Kamer (EBK) hebben gebruikt, is al weer meer dan anderhalf jaar geleden”, vertelt Marije. “Dat is natuurlijk een wereld van verschil met de situatie in 2001 waar we 400 separaties hadden. De hoeveelheid separaties zijn toen in vijf jaar tijd sterk terug gebracht naar ongeveer 30 per jaar. De laatste jaren is dit maximaal één per jaar. De hbo-geschoolde groepbehandelaars spelen hierin een cruciale rol. Zij zijn geschoold in cognitieve gedragstherapie en hun kennis is uitgebreid zodat ze escalaties kunnen voorkomen. Een ander aspect is dat wij inzetten op duidelijke afspraken zodat de jongere weet waar hij of zij aan toe is. Denk bijvoorbeeld aan de opnameduur, het doel van de opname en de therapievormen. Ook is er tijdens een opname de eerste dagen een vertrouwd persoon, bijvoorbeeld een ouder, aanwezig. We hebben voor hele intensieve zorg een High en Intensive Care (HIC). De IC ruimtes zijn een soort kleine appartementen waar de jongeren met hun ouders kunnen verblijven en 1 op 1 begeleiding kunnen krijgen. Tenslotte hebben we een intern consultatieteam waarbij mensen van buiten het eigen team meekijken wat nodig is om verplichte zorg te voorkomen. Al deze zaken samen maken dat we humane jeugdhulp kunnen bieden zonder dat separatie nodig is.”

* Deze titel verwijst naar het boek van Tilly van Uffelen en Peter Dijkshoorn “Jij hebt de sleutel – naar een humane jeugdhulp zonder separeren” – uitgave van Accare 2019